'CDA zit niet op Wilders te wachten'

Maar officieus wordt die zorgeloosheid genuanceerd: de gemeenteraadsverkiezingen komen eerder. En die in Venlo zijn zelfs al over een half jaar. Door een recente gemeentelijke herindeling heeft uitgerekend in de geboorteplaats van Geert Wilders de eerste echte test van diens populariteit al in november plaats. De vraag of het CDA wel of niet met hem zou moeten samenwerken, zou daar dus al heel snel actueel kunnen blijken te zijn.

In 2006, toen Wilders landelijk uitkwam op zo'n 7 procent van de stemmen, scoorde hij in Venlo al 17,9 procent. Sindsdien is hij landelijk opgestoomd tot 20 procent.

"Er zijn geen peilingen", zegt de fractieleider van het Venlose CDA, Jos Teeuwen, "dus we weten niet hoe de PVV er nu voor staat." En Wilders moet natuurlijk nog wel meedoen, zegt hij. Want ook dat is nog onzeker.'

Over een cordon sanitaire na de verkiezingen, wordt niet gedacht. "We gaan uit van ons eigen programma", zegt Teeuwen. "Na de verkiezingen praat ik met iedereen die zich daarin kan vinden. Ook met Wilders. Ik zou praten met iedere partij."

Teeuwen voegt zich daarmee in de lijn die partijvoorzitter Peter van Heeswijk eind maart uitzette in een interview met de Volkskrant. Op de ochtend van het CDA-congres zei hij: "Ik sluit geen enkele coalitie op voorhand uit. Maar gezien de grote verschillen die er nog zijn met Wilders en onze partij, moet er nog bewogen worden."

Op het congres zelf was er geen reuring. Maar in de dagen en weken erna druppelden de geïrriteerde reacties binnen. De een na de andere oudgediende gaf blijk van zijn ongenoegen. Van Heeswijk had wél de PVV moeten uitsluiten, dan wel zijn mond moeten houden.

Oud-premier Van Agt: "De PVV is een verwerpelijke partij." Voormalig directeur van het Wetenschappelijk Instituut Arie Oostlander: "Een coalitie met de PVV is onmogelijk, onvoorstelbaar en onacceptabel." Oud-minister Bert de Vries: "De PVV is voor mij hetzelfde als de Centrumpartij. Als de partij toch samenwerking zoekt, zullen mensen als ik afhaken."

Afgelopen weekeinde bleek CDA-ideoloog Anton Zijderveld de daad bij het woord te hebben gevoegd door zijn lidmaatschap op te zeggen.

Uit een gisteren gepresenteerde enquête onder driehonderd CDA-bestuurders bleek vervolgens dat van de honderd die reageerden, er 36 samenwerking met de PVV uitsloten. Van de 64 overige bestuurders noemde niemand samenwerking met Wilders een reële optie.

"Helemaal niemand in het CDA zit op samenwerking met de PVV te wachten", zegt CDA-veteraan Hans Hillen, nu senator. "Die uitspraken van Van Heeswijk kwamen vanuit het in onze partij diepgewortelde besef dat het land wel altijd geregeerd moet worden. Maar meer niet." Volgens Hillen was Zijderveld vooral geïnteresseerd in aandacht voor zijn boekje over populisme, dat gisteren werd gepresenteerd.

Ook voorzitter Harry van der Molen van de jeugdafdeling CDJA is kritisch. 'Zijderveld noemt het CDA islamofoob! Daar voel ik me niet door aangesproken, hoor. Dat slaat echt nergens op.' Zorgen maakt Van der Molen zich wel. "De huidige samenwerking met de ChristenUnie en de PvdA kost het CDA steun. Die lekt weg naar vooral de PVV." "Die partij líjkt tenminste doortastend", zegt hij. "Wij hebben zoveel compromissen moeten sluiten; ontslagrecht, nu weer de JSF. Het CDA maakt zo gewoon geen goeie indruk."

Er zit maar een ding op, zegt de CDJA-voorzitter: "We moeten ons in deze coalitie herpakken. Breken is geen optie. We mogen geen politieke crisis op een economische crisis stapelen."