Kabinetscrisis dreigt om JSF

De spanningen in de coalitie over de aanschaf van JSF-testvliegtuigen zijn hoog opgelopen. De fractievoorzitters van CDA, PvdA en ChristenUnie kwamen gisteravond in een spoedoverleg met de top van het kabinet niet tot overeenstemming.

Na afloop van het beraad in het Torentje van premier Balkenende zei PvdA-fractieleider Hamer 'buitengewoon kritisch' te staan tegenover het kabinetsbesluit om nog deze maand een order te plaatsen voor een of twee vliegtuigen.

De angst in de PvdA-fractie is dat de Tweede Kamer zich daarmee bindt aan de definitieve aanschaf van het Amerikaanse gevechtsvliegtuig JSF. Een besluit daarover moet volgens het coalitieakkoord in 2010 worden genomen.

De opstelling van de PvdA leidde tot irritatie bij de coalitiegenoten CDA en ChristenUnie. Die vrezen dat de sociaal-democraten zich, onder het motto 'van uitstel komt afstel', willen onttrekken aan gemaakte afspraken.

Vandaag heeft een groot Kamerdebat plaats over de voorgenomen bestelling van testtoestellen, waarvoor Defensie ruim 270 miljoen euro heeft uitgetrokken. Volgens CDA-staatssecretaris De Vries (Defensie) dringt de tijd, wil Nederland volop blijven meedoen aan het JSF-project, middels de deelname van Nederlandse bedrijven aan de ontwikkeling en productie van de straaljager.

Zowel De Vries als premier Balkenende hamerde er gisteren op dat de PvdA-ministers in het kabinet reeds akkoord zijn gegaan met de aanschaf van de testtoestellen. Het PvdA-smaldeel in het kabinet werd dinsdagavond bij afwezigheid van vicepremier Bos - die net vader is geworden - vertegenwoordigd door staatssecretaris Timmermans (Buitenlandse Zaken). Hij was als Kamerlid een fervent tegenstander van de JSF.

PvdA-fractieleider Hamer suggereerde gisteravond dat het laatste woord over de opvolger van de F-16 in haar partij nog niet is gesproken. Voorafgaand aan of tijdens het Kamerdebat, dat vanmiddag begint, zou nog een compromis kunnen worden bedacht. "We gaan nu definitief onze mind opmaken."

Bij de coalitiegenoten werd die uitspraak gematigd positief uitgelegd: "De PvdA heeft de deur kennelijk nog niet helemaal dichtgegooid".

Vorige week leek een compromis in de maak. Defensie zou dit jaar slechts één testtoestel bestellen, en volgend jaar een tweede, waarna de definitieve beslissing over de totale order (ter waarde van ruim zes miljard euro) zou worden doorgeschoven naar een volgend kabinet. De PvdA ging daar niet op in.


Kabinetscrisis dreigt om JSF  (foto: DAG)