Spanje wil immigranten weigeren

De Spaanse regering heeft een plan verdedigd dat de stijgende werkloosheid moet aanpakken door de deur te sluiten voor gastarbeiders. Kritiek als zou het plan weinig doordacht en tevergeefs zijn werd van de hand gewezen. Volgens vicepremier Maria Teresa Fernandez de la Vega had de regering geen keus en moest het reageren op de behoeftes van de arbeidsmarkt.

De socialistische regering van premier José Luis Rodriguez Zapatero staat onder druk van vakbonden, belangengroepen van immigranten en oppositiepartijen sinds de minister van werkgelegenheid Celestino Corbacho eerder deze week aankondigde dat het aantal werkvergunningen voor buitenlanders voor laagbetaald werk 'richting nul gaat'.

Corbacho zei eerder deze week dat het geen zin heeft arbeiders van buiten de grenzen te halen als er in Spanje tweeënhalf miljoen mensen werkloos thuis zitten, vijfhonderdduizend meer dan in 2007. Deze groeiende groep werklozen is het gevolg van het instorten van de bouwindustrie.

Naast het plan om gastarbeiders te weren, legt Corbacho de laatste hand aan een apart plan om buitenlandse werkkrachten in Spanje te betalen om terug te keren naar hun vaderland met daaraan de belofte toegevoegd dat zij terug mogen komen wanneer de situatie weer beter is. De arbeiders zouden bij vertrek hun werkloosheidsuitkering in een keer uitbetaald kunnen krijgen.

Opmerkelijk is dat dit nieuwe beleid volledig tegengesteld lijkt aan het beleid dat Zapatero bij zijn aantreden in 2004 voorstond. Hij stond destijds bekend als een voorstander van immigratie en haalde zich met een pardonregeling voor zeker 600.000 illegalen de woede op de hals van andere EU-lidstaten, die vreesden dat daardoor golven illegalen naar Europa zouden worden gelokt.

Tien procent van de Spaanse bevolking van 45 miljoen bestaat uit immigranten, vooral afkomstig uit Latijns-Amerika, Noord-Afrika en Oost-Europa. Het land steunt voor een groot deel op deze groep gastarbeiders, die vooral laagbetaald en weinig gewaardeerd werk verrichten. Vooral in de bouw werd grif gebruik gemaakt van hun diensten. Spanje beleefde de afgelopen jaren een bloeiperiode waarin huizen en andere gebouwen als paddestoelen uit de grond schoten.

In een jaar tijd is de situatie volledig omgeslagen en is Spanje van een van de toplanden qua werkgelegenheid veranderd in dat met de hoogste werkloosheidscijfers: 10,7 procent volgens Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Unie.

Daar moet een verbod op immigratie nu verandering in gaan brengen. Het plan van de regering richt zich op gastarbeiders met contracten voor onbepaalde tijd die laagbetaalde arbeid verrichten zoals het schoonmaken van de huizen van Spanjaarden of werken in winkels en meestal niet meer dan duizend euro per maand verdienen. Seizoenarbeiders, zoals aardbeienplukkers, worden volgens het ministerie van werkgelegenheid met rust gelaten.

Critici zeggen dat het plan van Zapatero's regering geen enkele verandering teweeg zal brengen. Als al het werk dat door slecht betaalde gastarbeiders wordt gedaan onder Spanjaarden wordt verdeeld, zeggen economen, wordt het werkloosheidscijfer daardoor nauwelijks ten goede beïnvloedt. "Het is absurd", zei Sandalio Gomez van de IESE bedrijfskundeschool in Madrid.

Alumdena Fontecha, medewerkster van de vakbond Union General de Trabajadores, denkt dat de regering de economische problemen van Spanje vereenzelvigt met immigratie. "Alsof dat het probleem achter de werkloosheid is", zegt ze. Het plan is volgens haar 'een onverantwoordelijke boodschap'.

De grote vraag die belangengroepen van immigranten zich stellen is of Spanjaarden wel bereid zijn het laagbetaalde werk van de gastarbeiders over te nemen als de regering hen daar toe dwingt. Van de achthonderd ondervraagden in een peiling van een landbouwfederatie bleek donderdag slechts acht procent bereid te zijn aardbeien te planten in de regio Huelva in Andalusië. Slechts twee procent was ook daadwerkelijk bereid direct daarheen te vertrekken om aan de slag te gaan.