Gezond boerenverstand

Thako (Okaht)

U zult het niet geloven, maar er zijn zaken waar ik simpelweg niet genoeg van weet. Sommige zaken moet je aan de experts overlaten. Maar wat als die zogenaamde experts er ook al niet uitkomen? Dan zullen we gewoon ons gezond boerenverstand moeten gebruiken. Zeker als het over boerenzaken gaat.

Het stikstofprobleem! Of tenminste: het reactief stikstofprobleem. Want als je het over pure stikstof hebt, is er geen probleem. En daar begint het probleem al. Dat woordje 'reactief' wordt naar behoefte gebruikt of  weggelaten. Het is maar net of het woord 'reactief' een beetje uitkomt om gelijk te krijgen. In de praktijk zie je dit in beide kampen gebeuren.

Want ja, zo gaan moderne debatten nu eenmaal. Argumenten worden te pas en te onpas gebruikt en weer verworpen. Maar dat betekent ook dat beide partijen te pas en te onpas uit hun nek lullen. Je kunt in deze discussie gewoon niet stellen dat er niks aan de hand is en je kunt ook niet stellen dat we over tien jaar allemaal dood gaan. Het kan onmogelijk één van deze extremen zijn.

Tijd voor gezond boerenverstand dus!

De milieufreaks zeggen dat we over een paar jaar allemaal de pijp uit gaan. Nu deel ik de mening dat we niet onbeperkt met het verstoken van fossiele brandstoffen door kunnen gaan. Maar wat ik ook zie is dat de energievoorziening al dertig jaar sterk aan het veranderen is. In de jaren tachtig werden alle huizen en gebouwen nog met gas verwarmd, alle auto's reden op benzine of diesel en al te hoge eisen waren er niet aan de uitstoot. Energiecentrales werden voor een groot deel met kolen gestookt (want goedkoop).

In die zin is er dus echter al enorm veel veranderd en ik ga er vanuit dat die verandering alleen maar door zal gaan. Die doembeelden zijn vaak gebaseerd op cijfers uit het verleden, die voortdurend juist ten gunste veranderen. Over tien jaar rijden er veel meer elektrische auto's rond en zal de realiteit een hoop doembeelden weer hebben ingehaald.

De boeren komen weer met compleet andere doembeelden. Boeren zullen de hongerdood sterven! De Nederlandse economie gaat naar de kloten, omdat één van onze grootste exportmarkten kleiner zal worden. De boeren worden in een verdomhoek getrapt. Er komen telkens weer strengere regels. Ze doen al jaren zo hun best om de milieueffecten te beteugelen.

Maar dat is dus ook niet allemaal helemaal waar. In Nederland zijn de afgelopen eeuw beroepen als mijnwerker, olieboer, kolenboer, rietdekker, smid en havenwerker in het stukgoed uitgestorven. Ondertussen is onze welvaart er alleen maar beter op geworden en kwamen mensen uiteindelijk echt wel weer aan het werk. De regels zijn inderdaad strenger geworden, maar dat gold ook voor de groei van de veeteelt. In de jaren zeventig kwamen de eerste megastallen en de groei van veeteelt is sindsdien alleen maar explosief gegroeid. In het verdomhoekje zijn ze echt nooit geduwd. Juist de agrarische industrie is al een halve eeuw met subsidies ondersteund om ongebreideld te blijven groeien en geld te verdienen. Ik ga nooit beweren dat alles aan de boeren ligt, maar niets kan onbeperkt blijven groeien, zonder dat er negatieve gevolgen aan zitten.

De milieufreaks zullen moeten accepteren dat de tijd al een hoop problemen op gaat lossen. Het is dus onzin om nu meteen de meest extreme en permanente maatregelen te nemen. Er is niks op tegen om nu bijvoorbeeld de snelheid op wegen aan te passen, maar als we aanzienlijk meer elektrische auto's hebben, kan die snelheid best weer omhoog. De veeteelt mag best minder. Maar moet dat vandaag? Als je boeren zonder opvolger compenseert en veehouders die al wilden stoppen uitkoopt, kom je al een heel eind.

Gezond boerenverstand! Als alle partijen zo lijnrecht tegenover elkaar blijven staan, verandert er geen reet en wil niemand iets toegeven. Als je accepteert dat de wereld verandert en dit de toekomst net zo goed verandert, hoef je ook niet meteen de meest extreme maatregelen te nemen. En die veranderingen gaan gewoon gruwelijk snel. Dertig jaar terug sprak niemand over duurzame energie, warmtepompen of elektrische auto's. Nu zijn dat op zich al industrieën geworden.

Dus ja. Minder fossiele brandstoffen verstoken is goed. Minder veeteelt is ook goed. Maar met die nieuwe wetenschappen en industrieën mag je dan juist zeker niet stoppen.

En die geweldige agrarische kennis en wetenschap in Nederland? Volgens mij is daar een enorme wereldwijde afzetmarkt voor. Logisch gedacht: een enorm exportartikel.