We schoppen ze de straat op

In deze Armoedeweek wordt extra aandacht besteed aan armoede in de breedste zin van het woord. Hierbij komen natuurlijk de meest schrijnende gevallen in beeld. Als je in één week de focus op zo'n belangrijk onderwerp wilt leggen, moet je ook breed uitpakken en breng je, of Nederlandse zwervers, of Afrikaanse kindertjes in beeld. Toch vraag ik me af of er niet iets heel erg misgaat, als we de minder opvallende armoe doodzwijgen. En dan doel ik met name op de afkalvende hulpverlening.

Oké. We gaan bezuinigen. Aan de Afrikaanse kindertjes geven we al aanzienlijk minder geld uit. Dit is één van die opvallende besparingen die het nieuwe kabinet noemt. Met een minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking wordt dit nog opgeleukt, maar dat draagvlak was al groot zat. Eigenlijk kan het de Nederlander niet zo heel veel schelen hoe het met een weeskindje in Rwanda gaat.

Het regeerakkoord is echter doorspekt met allerhande maatregelen, die weinig mensen echt opvallen, maar die wel heel dichtbij kunnen komen. Maatregelen die op zichzelfstaand nog niet zo heel veel impact hebben, maar die bij opeenstapeling heel veel slachtoffers kunnen maken.

Misschien is het goed om eerst eens te bekijken hoe armoede in Nederland ontstaat.

Armoede ontstaat vrijwel altijd geleidelijk. Door een opeenvolging van problemen. Soms pure pech en soms eigen schuld. Vaak een mix van beide. Traumatische gebeurtenissen. Echtscheiding. Het verzaken van verantwoordelijkheden. Onbetaalde rekeningen. Verslaving. Psychiatrische klachten. Onverwacht ontslag. Ernstige ziekte. Bij één of twee van deze problemen komen mensen er doorgaans wel uit. Als de problemen verder opstapelen, komt er een moment dat het zonder hulp niet meer gaat. En zo worden mensen letterlijk dakloos.

Bij dakloos moet je alleen niet meteen aan de zwerver op straat denken. De maatschappelijke opvang zit vol mannen, vrouwen, jongeren en gezinnen, die uiteindelijk net te laat waren met het zoeken van hulp en in die opvang hun hulpverlening hebben gevonden.

Voor veel van deze problemen is steeds weer andere hulpverlening nodig en juist dat maakt het zo complex. Voor de één wordt het AWBZ aangesproken. Andere zaken worden vanuit WMO-gelden bekostigd. Voor schuldhulpverlening moet je bij gemeentelijke kredietbank zijn. Er is een UWV voor een nieuwe baan. En iedere cliënt die als dakloze bij een hulpverlenende instantie binnenkomt, moet uiteindelijk weer aan een geschikte woning worden geholpen.

Terug naar al die 'onopvallende' bezuinigingen.
De AWBZ wordt afgebouwd, waardoor mensen met verslavings- of psychiatrische problemen minder gepaste ondersteuning gaan krijgen. Gemeenten krijgen minder geld, maar moeten via de WMO meer hulp in de buurt gaan verlenen. Het kabinet beoogt meer ambulante hulp in plaats van opvang, omdat dit goedkoper is. Gemeentelijke kredietbanken krijgen te maken met inkrimping, terwijl de werklast hoger wordt. Bij het UWV moeten steeds minder medewerkers steeds meer werklozen naar een baan helpen. Door alle aan de woningcoöperaties opgelegde beperkingen zullen er nog amper nieuwe sociale huurwoningen bijkomen. Diezelfde woningcoöperaties worden ernstig beperkt in hun doelstelling om - in samenwerking met hulpverlenende instanties - de zwaksten in de samenleving te helpen.

Allemaal minder opvallende bezuinigingen. Maar met enorme gevolgen. De overheid wil het liefst met zo weinig mogelijk geld en middelen, alleen nog ambulante hulpverlening bij de mensen thuis. Maar wat als thuis de straat wordt? Willen ze de halve maatschappelijke opvang op straat schoppen en ze daar maar ambulant 'ondersteunen'?

Ik weet het. Misschien is dit doemdenken. Maar als hier niet beter over na wordt gedacht, kan het letterlijk iedereen overkomen. Steeds meer mensen krijgen het steeds zwaarder. Steeds meer mensen verliezen hun baan. Eén probleempje erbij en je staat op straat met je gezin. Dan mag je achteraan sluiten in de wachtrij bij een straatcoach.

Als je interesse hebt, stuur dan een column van jouw hand naar pschouten@live.nl. Of stuur een PM. Je krijgt z.s.m. een reactie.

Eindredactie FOK!columns