Het was dit of de psycholoog
Het is september: het verenigingsseizoen begint weer! Iemand die voor een (sport)vereniging of hobbyclub kiest, heeft zo zijn eigen motieven daarvoor. De één wil wat aan zijn conditie doen, de ander kiest voor groepsdruk om een sport vol te houden. Liesje kiest voor een hobbyvereniging omdat ze nieuwe mensen wil leren kennen en Klaas volgt een cursus om in zijn werkveld toe te kunnen passen. Tot zover niets aan de hand. Maar er zijn ook enge mensen die een vereniging of club kiezen om op therapeutische basis iets voor zichzelf te bereiken: zichzelf leren kennen, oefenen met contacten opbouwen, of de allerbeste worden in iets waar hij totaal geen talent voor heeft. En op de een of andere manier zitten die mensen de groep altijd in de weg.
De therapeutische mensen zijn in het begin moeilijk te herkennen, omdat ze zo normaal lijken. Maar ergens klopt er niet iets. Vooral de aanwezige types vragen heel veel aandacht van de groep en vertragen daarmee de training of bijeenkomst. Ze klampen gemakkelijk iemand aan en praten niet, maar verkondigen hun levensverhaal aan de eerste de beste die beleefdheidshalve luistert. Als een proclamatie lezen zij de boekwerken uit hun hoofd voor, waarin vooral heel duidelijk wordt dat zij door omstandigheden geen vrienden hebben. Hun lichaamstaal lijkt heel open, maar iets weerhoudt de luisteraar ervan om een dikke knuffel te geven. Er zit een muur tussen, die bijna fysiek voelbaar is en zeker niet binnen een verenigingsjaar beklommen kan worden.
Zolang zo’n persoon tijdens de verenigingsactiviteit zijn eigen gang kan gaan, is er niets aan de hand. Zet de lopende band maar aan en hij rent als een onnozel hamstertje gelukkig in zijn rad. Maar op de een of andere manier zoeken dit soort mensen juist vaak activiteiten op waarbij samenwerking en teamwerk belangrijk is, al dan niet op aanraden van hun eigen slecht geïnformeerde therapeut. Neem bijvoorbeeld theater, een activiteit die juist draait om contact, lichaamstaal en zelfkennis. Daar heeft de groep weinig aan iemand die binnenkomt en uitroept: “Het was dit, of de psycholoog!”
Vergelijk het maar met een beginnende hardloper die binnenkomt bij het Olympische selectieteam: “Hoi! Ik wil zo goed worden als jullie, dus doe ik mee met de allerbesten!” Dat werkt niet! Er zijn overal verschillende niveaus: op scholen, functies op het werk, sport. Er is niet voor niets een onderscheid tussen de Jostiband en het Nederlands Philharmonisch Orkest, de Paralympische en de Olympische Spelen, maatjesprojecten en échte vrienden. Deze verschillen worden echt niet zomaar opgeheven omdat de meeste verenigingen om amateurs en gezelligheidsmensen draaien: ook daarin zijn nog verschillen mogelijk.
Sommige mensen zijn simpelweg niet geschikt om aan een bepaalde groepsactiviteit deel te nemen, omdat zij door hun overvloed aan aandacht en vragen het tempo uit de training of bijeenkomst halen, het talent niet hebben om mee te komen met de groep en door hun gedrag of aanleg uiteindelijk toch buiten de groep vallen. Het beste is dan om eerlijk tegen zo’n persoon te zijn door te zeggen dat hij of zij niet goed binnen deze groep past. Het lijkt hard, zeker voor de personen die zo hard op zoek zijn naar sociale acceptatie. Maar soms is het groepsproces belangrijker dan een individu.
Is het discriminatie om de therapeutische mensen uit de vereniging te zetten omdat zij niet bij de doelstellingen van de vereniging passen? Ja! En terecht. Ook bij amateur-, hobbygroepjes en cursussen halen mensen het meeste uit elkaar als ze op hetzelfde niveau zitten. Durf dan ook de verantwoordelijkheid te nemen voor iemand die er totaal niet tussen past, en zo’n buitenbeentje op goede gronden te weigeren. Biedt eventueel een alternatief aan zoals de psycholoog of therapeutische groepen waar die ander wél de ruimte heeft om zichzelf te zijn, en misschien zelfs te schitteren. Daar worden we tenslotte allemaal beter van.