Dodelijke ziekenhuizen

Zoals bekend mag worden geacht, verlaten er minder mensen levend een ziekenhuis dan dat erin gaan. Dat komt natuurlijk vanwege de aard van het gebouw. Behalve het bezoek komen de meeste mensen daar omdat ze ziek of gewond zijn. Onder die verschillende ziektes en verwondingen zijn er een flink aantal die dodelijk zijn. Dit verklaart het verschil tussen het aantal levenden die in en uit een ziekenhuis gaan. Gelukkig maar, want als een willekeurig ander pand een dergelijk netto resultaat zou hebben, zou het snel gesloten worden. En terecht.

Ondanks het gevaar dat je er niet levend uitkomt, blijven mensen naar het ziekenhuis gaan. Logisch, niet gaan vergroot je kansen op overleven niet echt als je wat mankeert. Eerder het tegenovergestelde is waar; niet gaan verkleint je kansen. Tot voor kort leek dat in elk geval zo. Sinds enige tijd is de kans groot dat als je zelfs maar voor een kleine ingreep komt, je het ziekenhuis horizontaal verlaat. De reden? Een uitbraak van een resistente bacteriestam. Welke? Maakt niet uit, er zijn er genoeg en ze doen allemaal hun best om de dodelijkste te worden.

Afgelopen maandag is in een ziekenhuis in Weert, het St. Jans Gasthuis, de resistente MRSA bacterie geconstateerd bij een patiënt. Om besmetting te voorkomen heeft het ziekenhuis de patiënt geïsoleerd en zijn er extra hygiënemaatregelen getroffen. Een slimme actie. Je vraagt je echter af waarom die extra maatregelen niet altijd gelden als ze kennelijk helpen om (verdere) besmetting van de bacterie te voorkomen. De MRSA bacterie is immers de angst van elk ziekenhuis, omdat deze lastig is te verwijderen en een besmetting kan leiden tot het langdurig sluiten van afdelingen, wat het ziekenhuis geld kost. Het bizarre is dat het drukken van de kosten vanwege bezuinigingen één van de redenen is dat ziekenhuizen standaard minder vergaande hygiënemaatregelen hebben dan je zou mogen verwachten om besmetting met bacteriën te voorkomen.

In het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis was er een uitbraak van de al even resistente klebsiellabacterie. De uitbraak schijnt nu onder controle te zijn, zeiden ze, maar dat was niet helemaal waar. Dat deze bacterie gevaarlijk is wordt bewezen door de cijfers; binnen enkele maanden stierven vijfentwintig patiënten. Nadat ze beweerden alles onder controle te hebben stierven er gisteren nog twee. Het moet gezegd worden dat al die sterfgevallen niet noodzakelijkerwijs aan besmetting met die bacterie toe te schrijven zijn. De mensen waren wel besmet, net als zo'n vijftig andere (ex)-patiënten die vooralsnog niet zijn overleden. Het ziekenhuis is onder toezicht geplaatst door de Inspectie voor de Gezondheidszorg, omdat er niet snel genoeg maatregelen genomen waren om de uitbraak onder controle te krijgen.

Zo is onder andere het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) pas eind mei op de hoogte gebracht, terwijl de besmetting toen al zeven (!!) maanden bekend was. Dat die besmetting ontdekt werd is ook toeval geweest. Er was een patiënt doorverwezen naar het Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam waar ze de bacterie ontdekten. Er is nog onbekend hoeveel andere mensen deze bacterie mee hebben genomen naar huis of andere ziekenhuizen en daar besmettingen hebben veroorzaakt. Dat het om vele mensen kan gaan blijkt wel uit het feit dat er iets meer dan 1.800 mensen onderzocht moeten worden die mogelijk met deze bacterie in aanraking zijn gekomen.

Die 1.800 komen alleen uit het Maasstad Ziekenhuis, de getallen van andere ziekenhuizen zijn onbekend. Het zouden er met een beetje mazzel nul kunnen zijn, maar net zo goed tien, twintig of honderd. Men weet het niet. Van die 1.800 mensen zijn er inmiddels slechts 1.100 getraceerd. Ik hoop dat het RIVM of de Inspectie voor de Gezondheidszorg het administratieve systeem van het ziekenhuis ook eens onder de loep gaat nemen, want 700 mensen niet terug kunnen vinden terwijl je voor alles en nogwat zo'n ponsplaatje met al je gegevens nodig hebt is natuurlijk onacceptabel. Als ze dan toch bezig zijn kunnen ze misschien ook nog even het functioneren van directeur Paul Smits bekijken.

In 2010 was Smits de best betaalde ziekenhuis directeur van Nederland, met een jaarbeloning van bijna vier ton. Niet slecht, 400.000 euro opstrijken voor overduidelijk broddelwerk. Volgens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisdirecteuren (NVZD) en de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ) mogen zorgbestuurders 190.000 euro verdienen. Onder uitzonderlijke omstandigheden mag de beloning dertig procent hoger uitvallen, ofwel 247.000 euro. Smits neemt wel een super-uitzonderlijke positie in, in het directeur-wezen van ziekenhuizen, want zijn beloning is meer dan honderd procent hoger. Volgens het ziekenhuis is de beloning voor Smits niet marktconform, omdat er rekening is gehouden met de ambitie, de complexiteit, de omvang, de ligging van het ziekenhuis en een vergelijking met andere bedrijven buiten de zorg. Zijn handelen is overduidelijk ook niet marktconform, want incompetent.

Smits zelf wijst erop dat hij een hogere onkostenvergoeding heeft omdat hij bijvoorbeeld geen leaseauto heeft. Kijk, daar ga je al. En auto's kunnen duur zijn. Mede dankzij zijn slappe leiding en gebrek aan adaquaat optreden zijn er nu zevenentwintig mensen die, zij het zeer tijdelijk, gebruik hebben moeten maken van een hele dure auto. Maar daar konden ze dan wel in liggen. Sinds het invoeren van de norm is Smits bezig met een discussie te voeren met de raad van toezicht over zijn salaris. Zijn bonus wordt berekend op basis van een aantal harde criteria, waaronder de mate waarin patiënten het ziekenhuis zouden aanbevelen bij anderen. Ik neem aan dat dit niemand meer is, zodat zijn bonus met nul vermenigvuldigd kan worden. Daarnaast stel ik voor dat met onmiddelijke ingang de rest van zijn salaris stopgezet wordt en hij zonder gouden handdruk van zijn functie ontheven wordt.

Resistente bacteriën komen steeds vaker voor omdat er, los van mutaties, teveel (onnodig) antibiotica voorgeschreven wordt, omdat de kuur door de patiënten niet afgemaakt wordt en omdat er massaal antibiotica in veevoer gestopt wordt om de koeien en varkens maar niet ziek te laten worden. Niet omdat we begaan zijn met het lot van de dieren, maar omdat ze niet ziek mogen worden omdat ze anders geld gaan kosten. Een ziek dier mag immers niet geslacht worden en dat kost de boer weer geld. Ook vanwege bacteriële ontstekingen van de uiers van koeien zou er te vaak medicijnen met antibiotica voorgeschreven worden, waardoor de bacteriën resistent worden. Het gaat dus weer om geld. Vanwege economische belangen, bezuinigingen en gemakszucht stellen wij onze gezondheid in de waagschaal. En dat komt allemaal samen op de plek waar we juist beter zouden moeten worden, in het ziekenhuis. Zo zie je maar, de beste manier om gezond te blijven, is om niet ziek te worden. Of om directeur van een ziekenhuis te worden, want dan verdien je genoeg om je in een privé-kliniek te laten behandelen mocht je wat mankeren en tot die tijd kun je overal schijt aan hebben.