Elf weken lang geestelijke mishandeling en drugsgebruik

Het is mogelijk om jezelf te kunnen verplaatsen in een fictief karakter, situaties beleven welke je in het echte leven nooit zal meemaken en je ziet locaties waar je van je leven niet zal komen. Ergens is het magisch. En wat is er nou mooier dan meegevoerd worden door deze emotietrein die televisie heet? Naast film, theater en literatuur is deze er niet.

Toch is niet ieder programma hetzelfde. Ik ben een fervent kijker geweest van 24, welke zijn laatste seizoen eind vorig jaar had uitgezonden. Jarenlang vermaak door een schreeuwende terroristenjager, op zoek naar atoombommen, gifgasmachines, boze meneren en moordende dames. In het bedrijf van zijn eigen werknemer CTU (Counter Terrorist Unit) was het zelfs niet veilig, want ook daar was er gevaar. Een zogenaamde mol. In het echte leven komt dit nauwelijks voor, maar het is wel erg leuk om zo'n situatie te zien.

Mooi bruggetje naar een programma dat mij vanaf 1994 al kan vermaken: Wie is de Mol? . Afgezien van de uitgeschreven opdrachten en locaties is het een ziek, gemeen spelletje. Tien kandidaten, een hiervan moet proberen de boel te verzieken en missies te laten mislukken. Dit kan op verschillende manieren die met het seizoen sluwer en gemener lijken te worden. Wie aan het einde van de afleveringen na 20 multiplechoicevragen er zo min mogelijk goed heeft, wordt zonder pardon naar huis gestuurd.

Seizoen elf is donderdagavond tot zijn einde gekomen. Wekenlang ben ik meegesleurd door een televisieprogramma van 50 minuten per week. Hoe kan dit? Het is voornamelijk psychisch. Het van origine Belgische format zorgt elke week voor zo'n mengelmoes van emoties, dat het niet anders kan dan dat het in jouw hoofd blijft hangen. In tegenstelling tot 24 weet je deze keer níet wie de boel aan het verstieren is. Een geweldige uitdaging voor de kijker, voor wie het eens moeilijk wordt gemaakt. Het wordt echter erger doordat er op internet vele theorieën de rondte doen wie het zou kunnen zijn. De AVRO helpt hier als programmadistributeur er graag aan mee door op Radio 2 aanwijzingen naar de Mol te geven, maar ook tijdens de uitzending zijn er verborgen hints.

Wie is de Mol? zou vergeleken kunnen worden met een whodunnit zoals we deze kennen van de jaren 60. Filmregisseur Alfred Hitchcock heeft hier een zeer mooi voorbeeld van neergezet, namelijk Psycho. Je weet tot aan het einde van de film eigenlijk niet wie de echte moordenaar is. Deze bijzondere filmtrend heeft zich voortgezet tot aan de dag van vandaag. Ook televisieshows proberen het, maar toch komt het niet lekker uit de verf. Bij Baantjer kon je de dader in de eerste vijf minuten van de aflevering al aanwijzen en CSI wordt in de loop van de nu tienjarige uitzendtijd makkelijker qua ontdekken. Mensen vinden het leuk om uitgedaagd te worden, om ze een opgave mee te geven tijdens het kijken. Het wordt alleen een stuk minder uitdagend.

De Mol is uniek met het concept. Een vaste tien (met uitzondering naar negen of elf) afleveringen lang, totale hysterie in jouw hoofd. Het komt allemaal door het feit dat je voor de verandering níet weet wie je nou zit te neppen.Theorie na theorie gaan voorbij, mensen op de werkvloer of in het café spreken jou aan omdat ze een Wie is de Mol-discussie willen houden en Twitter is op donderdagavond overbelast. Zelf denk je er ook iedere dag over na: wie is toch die verrekte Mol? Na alle seizoenen te hebben gezien kan ik dus ook maar een ding zeggen, namelijk dat ik een echte molloot ben geworden (dit woord staat echt in de Dikke van Dale). De avond van de uitslag was ik zo zenuwachtig, ik kon me geen houding geven. Ik voelde me net een kind die op Sinterklaas aan het wachten is. De Mol is mijn geestelijke drug. Een natuurlijke verslaving welke na tien weken moet stoppen.

Nu is Wie is de Mol? voor dit seizoen ten einde. Ik val letterlijk en figuurlijk in een zwart gat, want elf weken lang heb ik iedere donderdagavond om half negen braaf voor de buis gehangen. Mijn jaarlijkse Mol-afkickverschijnselen keren ook ieder jaar weer terug. Wat nu? Waar moet ik nu naar gaan kijken? Is er nog een echte whodunnit in het vizier? Nee. Mijn echte uitdaging is het paar maanden wachten op seizoen twaalf, zodat ik weer lekker verslaafd kan worden.