Bij de paus op het matje komen

De afgelopen twee dagen mochten de Ierse bisschoppen op schoolreisje, of liever kerkreisje, naar de grote baas. Ze moesten bij de aardse plaatsvervanger van op het matje komen. Ja dat zouden ze wel willen die Ierse bisschoppen, lekker met z'n allen naar het Vaticaan en dan 's avonds bij het haardvuur een heilige orgie bij de Geilige Vader om in hogere sferen te komen. Even snuffelen aan het kruis van Ratzi. Hoewel ze zijn er niet omdat het gerontofielen zijn. De reden dat ze bij de paus moesten komen is vanwege misbruik van kinderen, de andere kant van het spectrum.

Tussen 1975 en 2004 hebben Ierse priesters en andere geestelijk zieken zich vergrepen aan minderjarigen in het aartsbisdom Dublin. Waarschijnlijk in de jaren ervoor en erna ook nog, alleen het eind vorig jaar gepubliceerde onderzoek ging over deze periode. Begin december waren er al Ierse bisschoppen bij de paus om erover te praten. Er werd toen meegedeeld dat de paus hun gevoelens van woede, verraad en schaamte deelde.

Kennelijk is het een uitzondering als er bericht moet worden dat de hoogste persoon in de katholieke kerk het niet eens is met misbruik van kinderen. Terwijl het op heel veel plekken voor is gekomen. Op grote schaal in Ierland, Duitsland en enige tijd terug Amerika, je zou haast gaan denken dat het onderdeel van het geloof is. Ik denk dat men de teksten in de bijbel over kinderen misschien iets verkeerd geïnterpreteerd heeft. Laat de kinderen tot mij komen? Er gaat wel eens wat verloren bij een vertaling hier en daar.

Misschien zou men bij een nieuwe bijbelvertaling eens wat aanpassingen moeten overwegen. Dan kunnen ze de gedeeltes die de herenliefde veroordelen eruit schrappen en in plaats daarvan expliciet neerzetten dat ze met hun gore poten van kinderen af moeten blijven. Misschien zou men er een elfde gebod bij moeten maken, "Gij zult geen minderjarigen neuken". Dat kan altijd onder het mom van een wonder. "Kijk eens wat wij hebben gevonden, aan de zijkant van de stenen tafelen stond nog iets geschreven. We dachten eerst dat het krabbeltjes waren van God om zijn almachtige pen te testen." Ze geloven tenslotte van alles.

Het erge aan al die zaken is dat er overal eenzelfde patroon is. De "leiding" van de plaatsen waar het misbruik plaatsvond, het aartsbisdom, heeft consequent geprobeerd het in de doofpot te stoppen. Niet het belang van de kinderen stond bij hen voorop, maar dat was al duidelijk, nee het belang van het voorkomen van gezichtsverlies voor de kerk en het betalen van schadevergoedingen, dat had de hoogste prioriteit. Dat gebeurde door de betrokken personen over te plaatsen naar een ander bisdom. Gelukkig vertelden ze er niet bij waarom de overplaatsing was, zodat hij daar verder kon gaan met zijn verderfelijke werk. Het eigen straatje schoonvegen is een veelgebruikte tactiek binnen de katholieke kerk, niet met veel succes overigens.

Waarom, vraag ik me af. Waarom is er veel misbruik in de katholieke kerk en waarom doet men er niets aan om dat te stoppen. Ik kan geen andere organisatie bedenken waarbij misbruik van kinderen zo veelvuldig voorkomt. Je hoort dat het op scholen is gebeurd, of op een kinderopvang, maar dan zijn het incidenten, zieke geesten zijn overal. Wij hebben natuurlijk onze eigen zwembadpedo, maar er is geen decennia lang patroon van misbruik in zwembaden bekend. Of het kan zijn dat die organisaties beter zijn in het in de doofpot stoppen, al betwijfel ik dit ten zeerste.

Juist van de kerk mag men een hoger moreel besef verwachten, hoewel het verleden niet altijd in die richting wijst. Komt het door het celibaat? Doet het je gedwongen onthouden van sex, je verlangen naar jonge kinderen? Komt het doordat er altijd wel ergens vergeving staat te wachten? Er is altijd wel een collega die hetzelfde heeft gedaan die de mogelijkheid heeft je te vergeven, in ruil voor dezelfde wederdienst natuurlijk. Vestzak, broekzak. Of is het gewoon machtsmisbruik en zijn het ook gewoon mensen? Ze hebben natuurlijk wel het grootste pressiemiddel dat er binnen de doelgroep te vinden is achter zich staan. Of komt het doordat het door de jaren heen altijd al gebeurd is? Een soort van ontgroening die van bisschop op aanstaande priester overgaat. Zou het daarom een priesterwijding zijn?

Vroeger, voor de komst van televisie en vooral internet, bleven dit soort dingen binnen de gemeenschap. Vroeger hadden priesters en andere hooggeplaatste kerkelijke figuren veel meer macht en aanzien. Kinderen zullen zelden gedurfd hebben iets te zeggen. Ouders zullen uit angst voor eeuwige verdoemenis niet snel iets tegen de aartsbisschop hebben durven zeggen, als ze hem al aan durfden te spreken. Dit is tegenwoordig wel anders. De macht van de kerk is afgenomen en de mensen zijn mondiger geworden. Iets waar de in traditie vastgeroeste machthebbers van de kerk kennelijk geen rekening mee hebben gehouden.

Ik vroeg me af wat ze nu zouden bespreken. Hoe ze het voortaan kunnen voorkomen en eerder signaleren, of hoe ze het beter kunnen verbergen? Het is een combinatie van die twee geworden. De paus heeft het veroordeeld en het een 'weerzinwekkende misdaad' genoemd. Veel minder had hij ook niet kunnen zeggen, lijkt me. Daarnaast wordt het wel deels met de mantel der liefde bedekt, door te stellen dat 'verzwakking van het geloof een determinerende factor was die heeft bijgedragen'. Met andere woorden, het geloof was verminderd, het vlees was zwak, het was niet echt hun schuld. Een formulering waar Balkenende nog wat van kan leren. Tevens pleit het niet voor zijn oprechtheid als hij niet van plan is om de verantwoordelijke bisschoppen uit hun ambt te zetten, iets wat met medewerkers van de eerder genoemen instanties en bedrijven wel gebeurt. Dat terwijl hij wel oproept om 'de huidige crisis eerlijk en waardig aan te pakken'. Ja ja, ik heb er weinig vertrouwen in.