Topvoetballers zijn totaal ongeschikt als coach

Recentelijk werd Ronald Koeman bij AZ ontslagen. Marco van Basten faalde bij Ajax en het Nederlands elftal en trok zelf zijn conclusies. Frank Rijkaard deed het eigenlijk alleen echt goed bij Barcelona waar het bijna niet mis kon gaan met die selectie. Johan Neeskens deed het aardig bij NEC, maar niemand durft het met hem aan als hoofdcoach waardoor hij nu assistent van Rijkaard is bij Galatasaray en Jan Wouters is slechts assistent bij FC Utrecht. Een kleine samenvatting van een voormalige topgeneratie voetballers als trainer.

Co Adriaanse zei het al eens, en ik herhaal het nog maar een keertje: een goed paard is nog geen goede ruiter. In dit geval: een topvoetballer is nog geen topcoach. Het tegenovergestelde kan eerder beweerd worden. Als ik aan Nederlandse topcoaches denk zijn de eerste namen die mij te binnen schieten Dick Advocaat, Guus Hiddink en Louis van Gaal. Alledrie trainers die als voetballer een modale carrière hebben gehad. Advocaat was een aardige middenvelder bij modale clubs als ADO Den Haag, VVV, Roda JC en Sparta. Hiddink speelde vooral bij De Graafschap, terwijl Louis van Gaal zijn dagen sleet bij Sparta.

Een voormalig topvoetballer als trainer lijkt altijd een goede keuze voor de clubleiding: zo iemand kan alles voordoen, de spelersgroep kijkt tegen zo iemand op en iemand die zo hoog gespeeld heeft zal toch wel verstand van het spelletje hebben? De realiteit is helaas anders. De absolute topvoetballers mogen namelijk een verkorte trainerscursus afwerken vanwege hun interlandverdiensten. Op deze cursus is slechts voldoende tijd voor enkele basics, en daarna kunnen ze vaak gelijk aan de slag bij een topclub vanwege hun grote naam. Bij die topclub blijkt vervolgens dat ze tactisch tekortkomen, weinig people management skills hebben en vooral lijken te teren op hun verleden als grote voetballer. Ex-topvoetballers zijn daarom totaal ongeschikt als coach van een professionele voetbalclub.

Waarom willen alle ex-topvoetballers dan zo graag trainer worden? Het antwoord is eigenlijk vrij simpel: ze kunnen niets anders. Zeker in het verleden werd een maatschappelijke carrière of een opleiding naast het topvoetbal nauwelijks tot niet gestimuleerd, waardoor topvoetballers na hun profloopbaan in een groot zwart gat vallen. Een beetje golfen en veel tijd doorbrengen met de kinderen lijkt heel leuk, maar blijkt al snel te gaan vervelen. De opties zijn dan beperkt, want zonder opleiding en zonder ervaring blijkt het lastig om passend werk te vinden.

Ik wil daarom een aanbeveling doen aan de eredivisieclubs. Neem topvoetballers in dienst voor specifieke trainingen. Bergkamp was een fantastische spits die waarschijnlijk nog steeds gek is van het spelletje, maar een topcoach zie ik niet in hem. Wat hij WEL fantastisch kan is het geven van specifieke spitsentrainingen. Bewegingen en looplijnen uitleggen en voordoen puur om de aanvallers beter te maken, terwijl Jaap Stam aan de andere kant van het veld staat uit te leggen hoe Vertonghen Elia moet afstoppen. In deze rol wordt het respect dat de ex-topvoetballers hebben juist een meerwaarde, want zij hebben het in die rol namelijk al waargemaakt in het verleden. Van zo iemand nemen de spelers sneller een technische tip aan dan van een schoolmeester met een kladblokje in zijn hand.