Paranormaal onderzoek

Wanneer paranormale onderzoekers vaststellen dat het spookt in een huis, haalt dat nooit de krant. Sluit wetenschap het bovennatuurlijke bij voorbaat uit?

Wat doe je als je tijdens het avondeten voetstappen hoort in de woonkamer, terwijl je weet dat je alleen thuis bent? Wie bel je op als je vanuit je ooghoeken nog net het gewaad van een vrouw de hoek van de gang om ziet gaan, terwijl je naar jouw weten geen jurkdragende huisgenoten hebt? Precies, dan bel je paranormale onderzoekers op.

Ghostbusters
In de Amerikaanse staat Georgia werd de conciërge van een 200 jaar oude woning nerveus van onverklaarbare fenomenen. Daarop besloot men vorige week om de lokale tak van de Ghostbusters in te schakelen. De paranormale speurneuzen concludeerden na vier uur onderzoek dat het inderdaad spookt in de woning. Het bovennatuurlijk gespuis bleek niet bepaald gastvrij – één van de waargenomen geesten maande de onderzoekers om maar snel hun biezen te pakken. Een wonderlijke ontdekking.

Toch komen we dit soort wereldschokkende berichten niet tegen in de krantenkoppen. Wat weerhoudt de wetenschappelijke journalistiek ervan om hier verslag van te doen? Zijn sceptici zo closed minded dat ze elke bovennatuurlijke verklaring bij voorbaat uitsluiten?

Er is een filosofische stroming, filosofisch naturalisme genaamd, die stelt dat natuur het enige is dat bestaat. Dit is echter geen onderliggend uitgangspunt van de wetenschap. Het is flauwekul dat wetenschappers zich koppig verschuilen achter de veronderstelling dat bovennatuurlijke fenomenen onmogelijk zijn.

Een andere stroming, methodologisch naturalisme, heeft wél veel met wetenschap te maken. Het stelt simpelweg dat de natuur het enige is wat we kunnen onderzoeken. Onze zintuigen en meetapparatuur kunnen enkel natuurlijke zaken registreren, zoals licht- en geluidsgolven, en de trilling van atomen.

Dat geldt ook voor de meetmethoden die paranormale onderzoekers gebruiken. Zo maken ze foto’s of filmbeelden binnen behekste huizen, omdat spoken blijkbaar bestaan uit deeltjes die lichtstralen reflecteren, of wellicht zelf elektromagnetische straling uitzenden. En mensen die beweren dat ze met de doden kunnen praten, hebben kennelijk ergens in hun brein een gebied wat de spirituele groeten van overleden Tante Coba omzet naar neurale signaaltjes.

Ontbrekende methodiek
Als er een paranormale dimensie bestaat, zijn er twee opties. Of deze dimensie interacteert met onze stoffelijke wereld, of hij doet dat niet. In dat laatste geval zijn we niet in staat om het paranormale waar te nemen, en is deze bovennatuurlijke dimensie niet te onderscheiden van eentje die niet bestaat.

Interacteert het onstoffelijke daarentegen wél met onze stoffelijke werkelijkheid, dan ontbreekt het ons aan een methodiek om causale verbanden aan te tonen tussen bovennatuurlijke en natuurlijke zaken. Zolang we zo’n methode niet hebben, is er maar één legitiem standpunt rondom onverklaarbare fenomenen: we weten niet wat de verklaring is. Wie dat gebruikt als argument voor het bestaan van een bovennatuurlijke oorzaak, maakt zich schuldig aan de obscure Argumentum ad ignorantiam drogreden.

De huurder van het pand in Georgia was natuurlijk erg geschrokken van de conclusie van de paranormale speurders. Toch ziet hij ook mogelijkheden om de buurt kennis te laten maken met hun onstoffelijke buurtgenoten. Zo wil hij in de toekomst behekste etentjes en nachtelijke opsluitingen in het huis gaan organiseren. Tegen betaling, uiteraard.

Dit item is geschreven door Job van schrijverscollectief Kaf.