Waarom kunnen kinderen niet met ziekteverlof?

Een vraag die vaak naar boven komt, is waarom we aan kinderen vaak zwaardere eisen stellen dan aan volwassenen.
Zo is er voor volwassenen met overspannenheidsklachten de mogelijkheid tot ziekteverlof, maar kinderen zijn vogelvrij.

Stressklachten die kinderen van school kunnen krijgen lijken verdacht veel op overspannenheid en burn-out bij volwassenen. Voor kinderen is er geen arbo-wet of ziektewet.

Als een volwassene te maken heeft met overspannenheid, hoofdpijn, buikpijn, huilbuien en of paniekaanvallen vanwege stress op het werk, dan noemen we dat overspannenheid.Als een kind dezelfde symptomen heeft en niet meer naar school wil, dan heet dat 'schoolziek.' Vaak wordt het gezien als onwil of gewoon geen zin hebben in school. We denken dat het kind niet echt ziek is. Natuurlijk komt het ook voor dat een kind zegt niet lekker te zijn, maar wel bijvoorbeeld zin heeft in spelen en een goede eetlust heeft.

Toch hoeft een kind niet de hele dag in bed te liggen, om ziek te zijn. Het kind kan wel degelijk fysieke klachten hebben. Als een kind stress heeft, maar nog wel functioneert, dan helpt het mogelijk om aanpassingen te doen.
Op school een veilig hoekje waar het kind zich kan terugtrekken.
Tijdens de les elk half uur even opstaan en bewegen. Dat lijkt qua tijd niet efficiënt, maar doordat het kind zich daarna beter kan concentreren op de les, levert het juist tijd op.
(In de film Brammetje Baas is ook zo'n voorbeeld te zien van een leuke leerkracht die even de les onderbreekt en de kinderen laat rondlopen en springen.) Sommige scholen hebben een bibliotheek of een andere plek waar een kind rustig kan zijn. Kan de prestatiedruk niet omlaag? Leren is toch bedoeld om een fundament te leggen, en niet om steeds maar op en top te moeten presteren? Het is geen wedstrijd.

Niet ieder kind dat tabak heeft van school, is ook daadwerkelijk opgebrand, zoals ook niet iedere werknemer die zijn werk zat is, een burn-out heeft. Maar als het kind echt ziek is of een zenuwinzinking heeft gehad, dan moet het kunnen uitrusten en heeft het goede begeleiding nodig om zijn leven weer op de rails te krijgen.

Zelf ben ik tijdens mijn 'loopbaan' op het speciale onderwijs ingestort. Er heerste daar een klimaat dat alles behalve veilig was. De enige volwassene die ik vertrouwde, Luka, kwam thuis te zitten wegens psychische problemen. Ik voelde me met haar verbonden, dus dat het haar slecht ging verscheurde me van binnen. Maar terwijl zij thuis zat met een zware depressie, werd ik verplicht om naar school te gaan, terwijl ik er ook steeds slechter aan toe was. Zelfs een paar dagen bijkomen, daar werd al een probleem van gemaakt. Ik mocht zeker niet met ziekteverlof. Terwijl ik nota bene al zestien jaar was. Toentertijd was je leerplichtig tot je zestiende. Tegenwoordig tot je achttiende.
In eerste instantie leek de school mij op te willen vangen. Zo werd ik in algemene bewoordingen op de hoogte gehouden hoe het met Luka ging.
Maar achter mijn rug om had de school mijn vader wijs gemaakt dat ik me op een ongezonde manier aan mensen hechtte. Dat hij niet zo moest meegaan in mijn belevingswereld. Ook de vertrouwensband met mijn vader werd onder druk gezet.
Uit pure onzekerheid ging hij me afrekenen op zaken die hij eerst gewoon accepteerde.
Ik werd steeds onzekerder. Mede doordat ik helemaal alleen kwam te staan, heb ik een post traumatische stress stoornis ontwikkeld.

Aan de andere kant zijn er steeds meer kinderen en jongeren die uitvallen van school en thuis komen te zitten. Momenteel al 25.000. Ouders lopen het risico een rechtszaak aan hun broek te krijgen, wegens 'ongeoorloofd verzuim' en kunnen zelfs Veilig Thuis achter zich aan krijgen. Terwijl de onveiligheid in dit geval met school te maken heeft.
Gelukkig ken ik ook voorbeelden waar schoolverzuim wordt gedoogd en er andere oplossingen mogelijk blijken, zoals het kind thuis lesgeven.

Mijn neefje heeft toen hij 13 was een paniekstoornis ontwikkeld, omdat hij stelselmatig gepest werd op de middelbare school. Hij durfde op een gegeven moment niet meer naar school en kwam thuis te zitten. Zijn middelbare school wilde hem verwijzen naar een cluster 4 school, zo konden ze hun eigen verantwoordelijkheid afwentelen. Cluster 4 is voor kinderen met psychiatrische stoornissen en/of gedragsstoornissen. Dat heeft mijn neefje niet! Hij is een zachtaardige, creatieve jongen. Hij houdt van dieren en helpt als vrijwilliger op een manege. Door het pesten op school heeft hij wel trauma's opgelopen.
Natuurlijk is hij gewoon leerplichtig. Dit wordt voorlopig opgevangen met studiebegeleiding.
Zijn ouders hebben veel gedoe gehad over de schoolplicht, maar door achter hun kind te blijven staan en te kijken naar oplossingen, zijn ze er doorgekomen. Met mijn neefje gaat het ook weer een stuk beter. Mijn eigen ervaringen met het cluster 4 onderwijs hebben er zeker een rol in gespeeld dat zijn ouders naar andere oplossingen bleven zoeken. Zo kan ik eens een dikke middelvinger opsteken naar mijn voormalige school. Ik schrijf bewust 'mijn school', omdat ik natuurlijk niet zeker kan weten of de school waar hij naar verwezen is, ook zo is. Er zijn speciale scholen waar kinderen en jongeren zich wel veilig kunnen ontwikkelen, waar ze mogen zijn wie ze zijn. Waar gekeken wordt naar hun mogelijkheden en rekening wordt gehouden met wat ze aankunnen.

Er is geen eenvoudige oplossing voor dit fenomeen: uitputting door school. Laten we beginnen stressklachten bij kinderen net zo serieus te nemen als bij volwassenen. Of beter nog: Een omgeving te creëren, waar kinderen in hun ontwikkeling gesteund worden. Waar zij zichzelf kunnen zijn, leren problemen op te lossen en vertrouwd raken met hun emoties. Waar zij spelend kunnen leren. Uit onderzoek blijkt dat bewegen kinderen helpt om zich beter te concentreren. Een veilige omgeving is ook een voorwaarde om goed te kunnen leren. Kinderen brengen een groot deel van hun tijd op school door. Dus waarom gaan we pas kijken naar het welbevinden van kinderen, als ze al vastlopen?

Een mooi voorbeeld is het Finse onderwijs model. Leerlingen blijken beter te 'presteren' dan in Nederland en dat met minder lesuren en weinig huiswerk. Ook spelend leren wordt belangrijk gevonden in Finland.
Er is weinig sociale angst en meer ruimte voor autonomie.

https://www.onderwijsvanmorgen.nl/het-finse-onderwijs-naar-nederland/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brammetje_Baas