Waarom Zwarte Piet moet veranderen

Nederland bestaat al een paar jaar. Officieel sinds 1815, aldus WiKi, en in die tijd hebben we vele tradities opgebouwd. Het Sinterklaasfeest hoort hier ook bij. Een andere traditie die we in Nederland hebben, is protesteren.

Al decennialang wordt er geprotesteerd tegen Zwarte Piet en hoe dit karakter er uitziet. Echter lijkt het de laatste paar jaar te verharden. Zo hebben we anti-Pieten die de intocht van de goedheiligman willen verstoren, blokkeer-Friezen die een snelweg, je raadt het al, blokkeren en bedreigingen over en weer.

Maar wie heeft er gelijk? Heeft er wel iemand gelijk? Is Zwarte Piet racistisch? Of is het gewoon een onderdeel van onze cultuur en moet de (zeer) vocale minderheid zich gewoon schikken hieraan?

Mijns inziens allemaal vragen zonder een makkelijk antwoord. Vragen die dieper gaan dan enkel het gevoel wat iemand heeft over de materie. Sinterklaas is immers een diepgewortelde traditie in ons land. Eén die velen zeer na aan het hart ligt.

De andere kant van de medaille is natuurlijk het gevoel van discriminatie en racisme wat bij sommige mensen opgeroepen wordt door het zien van Zwarte Piet. Hoe onbedoeld dit effect ook kan zijn, we kunnen niet ontkennen dat het bestaat. Dit gaat recht tegen een andere Nederlandse traditie in. Namelijk die van verdraagzaamheid en samenleven.

Al met al levert dit een moeilijke situatie op. Een (klein) deel van de bevolking wil helemaal van Zwarte Piet af, een (groot) deel wil deze behouden en een ander deel wil Zwarte Piet veranderen om tegemoet te komen aan de gevoelens die beide kanten delen. Gezien de verharding in de 'discussie' lijkt een compromis verder weg dan ooit.

Echter is het ook zo dat tradities niet onveranderlijk zijn. Sterker nog, wanneer een samenleving verandert, veranderen de tradities gewoon mee. Zo was het vroeger normaal om met z'n allen naar TV te kijken. Programma's op vaste dagen en vaste tijden. Dat is veranderd met de opkomst van het internet en streamingdiensten. Zo ook met Zwarte Piet.

Door de jaren, bijna eeuwen, heen is het uiterlijk van Zwarte Piet meermaals veranderd. Dit is niet een gevolg van de protesten of een significante verandering van de mening over het karakter. Dit komt simpelweg doordat de samenleving verandert, en daarmee ook de tradities en hoe zij ingevuld worden.

Dat Zwarte Piet moet veranderen is evident. Niet vanwege discriminatie, racisme, of wat dan ook. Maar simpelweg omdat de samenleving verandert. Het Sinterklaasfeest is hier een onderdeel van en zal dus mee veranderen.

Wat niet moet gebeuren is dat tradities, inclusief het Sinterklaasfeest, geforceerd veranderd worden omwille van een (kleine) minderheid. Dit levert enkel wrijving en onvrede op binnen de samenleving. De groep die de verandering wil zal blij zijn, maar de meerderheid zal dit die groep niet in dank afnemen. Wanneer het gaat om diepgewortelde tradities zoals het Sinterklaasfeest, kan dat zelfs leiden tot escalaties, zoals we de laatste paar jaar al gezien hebben.