Desinformatie en agitprop

Een paar dagen geleden moest ik naar Almere om een opdracht van onze kleindochter van twee jaar uit te voeren. Ze wilde een schommel, en haar ouders hadden haar verteld dat opa die wel kon maken. Haar ouders vertelden dit ook aan hun buren, mensen die ook kleine kinderen hebben. Dezen stelden voor om mij te vragen of ik mijn inspanningen zou willen verdubbelen en ook een schommel in hun tuin zou willen maken. Best hoor, de tuinen zijn een spiegelbeeld van elkaar, dus de steun voor de draagbalk in het tussenhek zou dan voor beide schommels kunnen worden gebruikt. Kortom, die tweede schommel was een eitje. Ik moet nog even terug voor een ander karweitje, en dan kan ik meteen even de schommelhaken in de balken draaien, want men was vergeten die aan te schaffen. Het beitsen van het houtwerk doen ze zelf maar.

Komend uit de richting Amersfoort volg ik altijd eerst de A1 en bij Hilversum pak ik dan de A27, zodat ik in Flevoland steeds langs honderden enorme windmolens rijd. Die op deze dag allemaal stilstonden, of hooguit iets bewogen door een klein vlaagje wind. Opbrengst die dag: nul. Toen ik terugreed naar huis draaiden ze wel, maar de wind was lang niet sterk genoeg om ook maar 1 Watt vermogen het net in te sturen. Waarom laat men ze dan toch draaien? De enige reden die ik kan bedenken is volksverlakkerij. Ik haat die krengen nog steeds van ganser harte, reden om een paar jaar na mijn vorige tirade maar weer eens in de materie te duiken. Wellicht is er iets nieuws te melden, of zijn bepaalde aspecten nog niet door mij belicht.

Reken maar dat er nieuws is. Enige maanden geleden kwam men met het nieuws dat iemand een bijzondere, kleine windmolen had ontwikkeld, waarvan het draaiende gedeelte de vorm had die wij allemaal kennen als de wokkel. Het ding is voor een haalbare prijs te koop en is ontwikkeld voor kleingebruik. Je zet hem op het dak van je huis en hup, je eigen energievoorziening ziet er opeens heel anders uit. Lawaai? Geen! Gevaarlijk voor vogels? Niet! Ik bedacht dat deze uitvinder zeker niet de enige zou zijn die doende was met windenergie en dook Youtube in. Mensen, dat moeten jullie allemaal doen, je hebt een top-avondje! Wat een prachtige dingen, vrijwel allemaal goed ontwikkeld en bruikbaar, en volgens een hele rij principes ontworpen.

Voorbeeldje? We kennen inmiddels allemaal de reusachtige molens die onze horizon en ons uitzicht vervuilen en verzieken: een enorme mast, daarop een draaibare gondel waaraan een drietal gigantische wieken zijn bevestigd. Zo'n ding kun je ook in het klein maken, een paar meter hoog maar verder helemaal eender. Bij een bepaalde winddruk maken de wieken dan een bepaald aantal omwentelingen per minuut. Een listigaard zette om de buitenkant van de wieken een conische ring, waarbij de lucht aan de nauwe kant binnenkomt. En wat gebeurt er dan? Het toerental wordt bij dezelfde windkracht driemaal zo groot, de stroomopbrengst dus ook. Je neus gaat te gast als je al die filmpjes ziet. De voornaamste conclusie is wel dat zo'n groot windkreng eigenlijk maar een heel beperkt deel van de beschikbare windenergie afvangt, en dat er op kleinere schaal ontzettend veel meer rendement is te behalen. Beneden windkracht 3 doet een grote molen helemaal niks, maar daar doen kleinere molens nog heel veel, en juist die sector is in dit land heel belangrijk. We hebben heel veel uren in Nederland waarin het nauwelijks waait, maar waarin wel energie nodig is. Ook als het eens flink hard waait hebben we energie nodig, en dan draait men de grote molens fluks uit de wind, anders gaan ze heel duur kapot. Kortom, op dit moment leveren grote windmolens energie bij windkracht 3 tot 5 a 6, wij willen energie bij windkracht 1 tot 10.

Een van de ontwerpen, de Archimedes Urban Windmill, in de volksmond omgedoopt tot wokkelwindmolen is uiterst veelbelovend, want deze wordt al geproduceerd en geleverd, door Greenyield, een Nederlands bedrijf. De wieken ervan zijn van kunststof. Het vangeffect van de wind is zoveel groter dan we gewend zijn dat het rendement enorm hoog is. Zelfs bij een licht briesje komt er al heel wat stroom uit, en dat ook nog eens geruisloos. Er zijn al 13000 molens bij het bedrijf in bestelling, voornamelijk van grotere instanties. Ondanks de lage prijs die begint bij 2500 euro en de korte terugverdientijd is er nog niet veel animo van particulieren. Maar dat zal zeker veranderen, vooral wanneer vergunningen ervoor soepel worden verstrekt. Het ding is zo licht dat hij prima op het dak van een woning kan worden gezet. In combinatie met zonnepanelen is men dan grotendeels zelfvoorzienend. Het is daarbij wel zaak om het rendement van zonnepanelen, dat nu nog in de kinderschoenen verkeert, zo snel mogelijk op een meer acceptabel niveau te brengen.

Een ander, prachtig en zeer efficiënt ontwerp is de Windspire, die een verticale as heeft en dus volledig onafhankelijk is van de windrichting. Er zijn er evenwel veel meer, in verschillende stadia van ontwikkeling en/of productie. Binnen enkele jaren zal er dan ook, doordat steeds meer kleine molens met een hoog rendement op de markt komen, een elementaire ommekeer te zien zijn in de energievoorziening. Kleinverbruikers zullen er steeds meer voor kiezen om onafhankelijk te zijn van de grote maatschappijen. De overheid kan gaan dwarsliggen met vergunningen en allerlei eisen ten aanzien van de uitvoering van kleinere windmolens voor particulier gebruik, de trend kan op den duur zeker niet worden tegengehouden. Dat gaat zondermeer door. Gewoon omdat het veel beter is.

Het windmolenverhaal is, net als vele andere zaken in onze wereld, inmiddels zo groot geworden dat het zichzelf continueert. Er gaan ontzettend grote bedragen in om, er zijn enorme belangen mee gemoeid, en niet te vergeten, er zijn vanzelfsprekend ook enorme ego's in het geding. Voor de bezitters van die ego's is het vrijwel onmogelijk om hun mening betreffende windenergie bij te stellen, dus het drama zal echt nog wel een poos doorgaan. Er zijn echter inmiddels steeds meer tegenkrachten in het geding, vooral van technische en economische aard die zich niet meer laten stillen door standpunten die eigenlijk grotendeels door partijprogramma's worden ondersteund.

Er zijn, zowel in Den Haag als in Brussel gedurende vele jaren machtige lobby's doende geweest om de windmolenmanie door de publieke strot te duwen. En tegelijkertijd andere bronnen van energie in een kwaad daglicht te zetten. Ik zal het echte verhaal over kernenergie hier niet weergeven, want dan wordt het verhaal veel te lang, maar u kunt er van op aan dat wat u gedurende vele jaren kreeg voorgeschoteld niet klopt. Desinformatie en agitprop, dat kregen we te horen. Ook over windmolens. De smalende kreet dat die dingen niet op wind maar op subsidie draaien is maar al te waar. Maar het zal een hele toer zijn om de ware cijfers boven water te krijgen, informatiemaatschappij of niet.

Een paar aspecten over die desinformatie wil ik nog wel noemen. Er zijn er veel meer, maar dan wordt zoals gezegd het verhaal te lang. Een eerste bezwaar van windmolens is het feit dat door vervuiling van de wieken de opgegeven productiewaarden maar voor 60 tot 70% worden gehaald. Binnen drie weken na plaatsing is van die 5 Megawatt nog maar 3 tot 3,5 Megawatt over. De wieken schoonmaken is door de grootte onmogelijk. Maar evenzogoed wordt wel met normwaarden gerekend, en dan ook weer met desinformatie. We krijgen altijd te horen dat met het te bouwen windmolenpark bij voorbeeld 100.000 huishoudens van stroom kunnen worden voorzien. Jaja, als het precies hard genoeg waait. En dan zijn het door het hierboven genoemde aspect ook nog eens geen 100.000, maar ongeveer 60 tot 70 duizend huishoudens. Zet dat af tegen de 4 miljoen huishoudens in ons land en er is nog een enorme weg te gaan.

Oei, het verhaal wordt veel te lang. We gaan knippen. De rest volgt over twee weken.