Kutbaas

Jaren geleden had ik een baas die zachtst gezegd niet zo goed in haar werk was. Waar een fatsoenlijke manager begrijpt dat hij er is om personeel te ondersteunen, voerde zij een onnozel schrikbewind. Meerdere uitstekende collega’s vertrokken daarom en langzamerhand veranderde het ooit zo energieke team in een groepje bange jaknikkers. Van een dikke acht werden we een mager vijfenhalfje.

Gelukkig ben ik alweer jaren verlost van dat verschrikkelijke mens, maar ik ben het altijd fascinerend blijven vinden hoe het kan dat zulke mensen op hoge functies terechtkomen. Ze zijn ooit eens omhooggevallen, zijn zich vanaf dat moment heilig gaan voelen en niemand grijpt in. Zij hebben de waarheid in pacht en iedereen die dat waagt te betwijfelen kan de wind van voren krijgen. Omringd door een paar constant applaudisserende vertrouwelingen kan zo’n heerschappij jaren voortduren en extreme schade veroorzaken.

Volgens een eveneens om die reden vertrokken oud-collega is die blind aanvallende houding een teken van onzekerheid. Het eigen beperkte intellect en de bijbehorende incompetentie moeten verborgen blijven en dus moet er een schrikbewind gevoerd worden om te vermijden dat het personeel dat durft uit te spreken. Leuk detail bij die theorie: domme schreeuwmanagers zullen graag hun eigen intelligentie de hemel in prijzen en zullen zeggen zich uitstekend geschikt te achten voor hun functie. Herkenbaar.

Maar ik denk dat het aan iets anders ligt. Macht schijnt altijd te corrumperen en ik geloof dat dat in bedrijven en organisaties niet anders is. Incompetente machthebbers zullen bijzonder vaak de neiging hebben om elke vorm van kritiek weg te schreeuwen, uit verdediging preventief de aanval te kiezen. Niet uit onzekerheid, maar omdat ze echt niet in staat zijn om kritisch naar zichzelf te kijken. Gepaste trots heeft plaatsgemaakt voor blinde arrogantie. Iedereen die de deskundigheid, de opvattingen, of zelfs maar een enkele uitspraak van de incompetente schreeuwmanager in twijfel durft te trekken of tegen durft te spreken, moet kei- en keihard afgestraft worden. Het is immers heiligschennis.

De incompetente schreeuwmanagers geloven in hun eigen superioriteit. Dat zou voornamelijk heel zielig zijn als niet zo verschrikkelijk veel mensen er last van zouden hebben. Dat soort kutbazen verzieken bedrijven en organisaties omdat ze te vol van zichzelf zijn om de hand in eigen boezem te steken. Ze geven geen leiding, maar ze vernietigen langzaam, zoals boktor een monumentaal gebouw langzaam maar zeker sloopt. En zowel de boktor als de incompetente chef heeft het zelf niet door. Ze doen gewoon wat ze nu eenmaal doen.

Boktor krijg je zelf niet weg. Zo’n incompetente manager ook niet, maar zoals vrijwel niemand op langere termijn de boktor een schattig beestje zal vinden, zal ook vrijwel niemand in de heiligheid van de incompetente manager blijven geloven. Hoogmoed komt voor de val en er is weinig mooier in dit soort gevallen dan de wetenschap dat ook die hyperarrogante prutsdictator ooit flink hard onderuit gaat.