Oudejaarsconference

Het is december en dat is de maand waarin elk medium op zijn eigen manier terugblikt op het afgelopen jaar. Dat kan simpelweg met een chronologisch feitenoverzicht, maar ook met grappen en satire. Het was een vruchtbaar jaar voor de grappenmakers, met de dood van Osama Bin Laden, de Arabische Lente, alles rond Ajax. Maar we hadden natuurlijk ook de schietpartij in Alphen a/d Rijn, en gisteren de dood van een caissière in een C1000 in Almelo. Mogen er over dat alles grappen worden gemaakt?

Ikzelf heb een helder standpunt: ja, overal moeten grappen over gemaakt kunnen worden. In een eerdere column vroeg ik mij af of ik de grens zou trekken bij een ziekte als kanker, maar mijn conclusie was dat ik dat niet nodig vind. Toch wil ik het er nog eens over hebben. Want afgelopen week ontstond er tijdens een van mijn colleges een discussie over de uitspraken van Top Gear-presentator Jeremy Clarkson in The One Show van BBC over de staking van twee miljoen ambtenaren in Engeland.

Clarkson zei het volgende: “I’d have them all shot. I would take them outside and execute them in front of their families. I mean, how dare they go on strike when they got these guilt-edge pensions that are going to be guaranteed, while the rest of us have to work for a living?” De BBC kreeg veel klachten, en werd opgeroepen hem te ontslaan. Gelukkig heeft de BBC dat niet gedaan, want dit was overduidelijk een grap.

Bovendien een grap met daarin een punt en daarmee misschien wel de mooiste manier van grappen maken. Want natuurlijk overdrijft Clarkson en roept hij echt niet serieus op om twee miljoen mensen te executeren. Maar hij maakt wel goed duidelijk dat hij het niet eens is met de stakende ambtenaren. De opmerking dat die ambtenaren voor de ogen van hun familie moeten worden geëxecuteerd maakt volgens mij de opmerking ook niet erger, maar maakt duidelijk dat het een grap betreft.

In de discussie tijdens ons college werd gezegd dat de setting van Clarksons opmerking heel anders is dan die van bijvoorbeeld een oudejaarsconference, en zijn er daardoor mensen die niet doorhebben dat het een grap betreft. Daar ben ik het niet mee eens. The One Show is een dagelijkse talkshow over de actualiteit; in Nederland zouden we dat Pauw & Witteman kunnen noemen. Wat als bijvoorbeeld Gordon in dat programma zou roepen dat alle stakenden uit het OV een nekschot moeten krijgen? Wie neemt dat serieus?

Mijn excuses voor de vergelijking van Jeremy Clarkson met Gordon, aan Clarkson uiteraard, maar daarmee wil ik duidelijk maken dat grappen over alles moeten kunnen gaan. En in elk denkbare vorm gebracht moeten kunnen worden. Youp van ’t Hek heeft dit jaar weer een oudejaarsconference en ik hoop dat hij het op de Clarkson-manier doet: grappig, met een punt, en geen onderwerp of vorm schuwend.