Het drama van Daantje
Vorig jaar, eind november schreef ik al eens over Daantje. Hij is inmiddels tien jaar oud en alweer tien maanden thuis bij zijn mam. Deze is hersteld van een depressie en werkt weer. Haar relatie met een paps met drie dochters is inmiddels over, dus ze is weer alleen met haar dochter en met Daantje. Dochter van 14 is een verhaal apart. Die gaat helemaal de vernieling in, neemt wraak op de hele wereld en vooral op haar moeder. Dat is pas puberen wat zij doet, niet te filmen. Ze droogt heel leuk op, maar om dat nu in zulke kleren te doen… Ik denk dat zelfs Kim Holland ernstige bezwaren zou hebben als haar dochter er zo bijliep. Ze zat een maandje of wat bij haar pap, maar die werkt op onregelmatige tijden in de verpleging zodat ze veel te vaak alleen en zonder toezicht was. Dat ging dus niet, nu zit ze weer bij mam. Waar draait dat op uit? Arm kind.
Daantje zit sinds begin dit jaar ook weer bij zijn moeder. Er is middels een uitgebreid onderzoek Asperger bij hem vastgesteld, reden om hem in zijn woonplaats niet meer op zijn vorige school te plaatsen. Hij kwam op een Mulock Houwer-school, in een groepje van zes kinderen met intensieve begeleiding. Vanaf de eerste dag was hij er heel ongelukkig. Iedereen hoopte dat dit van voorbijgaande aard zou zijn, maar het tegendeel is waar. Ik snap er ook niks van. Ik hoorde van een paar kanten het verhaal dat wat oudere leerlingen op die school een eventuele onenigheid met de begeleider beslechten door hem hun stoel naar zijn kop te smijten. Dat soort agressie is helemaal nog niet passend bij Daantje. Wie komt er nou eindelijk eens achter wat er echt met hem aan de hand is? De postzegel is inmiddels geplakt en dat weet hij donders goed. Hij krijgt het te pas en te onpas van zijn mam te horen: jij hebt Asperger en dat is een psychische ziekte, heel erg, heel bijzonder. Wij als oudere mensen kunnen daar niks aan doen en jij hebt een probleem. Vertaling van Daantje: ha, ik heb de hele boel thuis altijd gechanteerd, want daar ben ik intelligent genoeg voor en nu heb ik dus officieel toestemming, in ieder geval begrip als ik eens iets belachelijks uithaal. Weet je wat? Ik stop met eten, dat zal ze pas echt op het verkeerde been zetten. Ik wil niet naar die rotschool, ik wil een vader. Mijn eigen vader wil niks met me te maken hebben, maar ik wil toch een vader. Die met me stoeit, met me voetbalt of puzzelt, naar mijn verhalen luistert, DIE ER IS.
Vorig jaar ging het lekker, toen had ik Gramps. En zijn vrouw zorgde heel erg goed voor me en ze was altijd lief. En er waren twee leuke honden. Ik mocht zowat niks wat thuis bij mijn mam wel mocht. Maar dat was niet erg want ze waren aardig voor me, en ik wist wat mocht en niet mocht. En ik voelde me veilig daar. De juf op school was al wat ouder, zij was heel streng, ik mocht niemand de keel dichtknijpen als ik me boos voelde, dus dat deed ik niet meer. Als ik rottigheid uithaalde vond niemand in de klas dat leuk, dus ik deed normaal, dat bleek veel leuker. Eigenlijk was het best een leuke school en het was lekker dichtbij. Waarom moet ik eigenlijk nu naar die rotschool? Komt dat omdat ik Asperger heb? Ik deed vorig jaar toch gewoon, en toen ging het toch goed? Heeft niemand bij de familie Gramps gevraagd WAAROM het goed ging, en waarom het bij mam niet goed gaat?
Daantje is dit weekend opgenomen. Thuis ging het niet meer. Hij zal vast wel een of ander soort rotzooi krijgen wardoor hij wat beter handelbaar wordt. Of wat minder onhandelbaar. Hij wordt naar school gebracht. Ja, nog steeds de Mulock Houwer. We hebben heel erg veel twijfels over al die deskundige ingrepen in het leven van een klein jongetje. Het lijkt teveel op het noodlottig volgen van scenario’s die er omgetwijfeld zullen zijn voor gevallen als dit. Maar wij vragen ons af waar dat pleeggezin is waar hij kind kan zijn, waar begrip is en geduld. En de zekerheid van slagen. En dat ontzettend veel minder kost, vooral aan hartzeer en onzekerheid bij Daantje. Het doet ons pijn dat hij niet bij ons terecht kan, maar we hebben al twee pleegzonen en de gezondheid van mijn vrouw is momenteel niet best.
Waar halen die volwassenen, vooral zijn moeder het vandaan om steeds weer zo’n klein manneke te vertellen dat hij een psychisch probleem heeft? Wat win je daarmee? Ik denk dat je zoiets waar mogelijk voor je moet houden of het een beetje bagatelliseren. Hem voorhouden dat hij een prima joch is en dat het allemaal wel goed komt. Dat hij zijn best moet doen, net als iedereen. En dat hij op grote mensen mag vertrouwen.
We voelen ons rot over deze zaak, en dat zullen we de instanties nog eens heel duidelijk laten weten. Dit is niet goed, dat weten we wel zeker. Zo’n aftakeling binnen een jaar, dat wil er bij ons niet in.
De moeder van ons andere pleegkind is ook opgenomen. Maar dat snapt iedereen die ermee te maken heeft. Bij die dame zijn echt alle moeren los gerammeld, als er ooit al eentje heeft vast gezeten. De gekte is in die familie erfelijk langs de vrouwelijke kant: oma en haar twee dochters zijn allemaal zo gestoord als een deur. Als je bij een tegenvallertje begint te schreeuwen en dan met de duim in je mond urenlang achter de koelkast op de grond gaat zitten simmen, dan is er wel het een en ander aan de hand. De dominee van hun gemeente is al twaalf jaar wekelijks ettelijke keren aanwezig om brandjes te blussen, de diverse instanties samen te laten werken en vaak met de handen in het haar te vertrekken als mevrouw weer eens volledig onhandelbaar is. Heel diep respect voor die man, dat is een echte herder. De dochter van twaalf jaar vertoont ook tekenen dat ze is aangestoken, Jeugdzorg is volgens geruchten doende om haar ook uit huis te plaatsen.
Onze pleegzoon doet alsof het hem maar weinig raakt, dat het eigenlijk een opluchting is voor hem. Eindelijk doet men wat allang had moeten worden gedaan. Voor ons is het dubbel, want het moet heel pijnlijk voor hem zijn om te zien dat in een normaal gezin alles goed gaat wat bij hem thuis vrijwel altijd op een heel achterlijke manier verkeerd gaat. En als het nu geen pijn doet omdat hij nog niet zover denkt, dan komt dat later zeker. Ik denk dat een intelligent kind in dit soort gevallen vrijwel altijd breekt met zijn familie, tenminste dit soort familie. Wij weten dat dit gaat gebeuren en zolang hij bij ons woont moeten we dit in goede banen zien te leiden, en dat valt niet altijd mee. Zo’n joch zal te eniger tijd vertrekken, maar dan alleen fysiek. Op een bepaalde manier blijft hij. Voor altijd. En zijn toekomst is vanaf het moment dat hij hier binnenkwam ook onze zaak. Dat is een aspect van pleegouderschap dat nogal eens onderbelicht blijft. Maar waar niettemin.
Al zul je in dat opzicht altijd te maken hebben met hechtingsproblemen die veel pleegkinderen hebben. Ze hebben al op jeugdige leeftijd geleerd dat hechten pijn doet, want die mensen waaraan je je hecht lopen nogal eens weg, en dan zit je zelf met de narigheid. Dus die hechting is vaak gebrekkig, je wordt te eniger tijd fluitend ingeruild voor een ander, want die ander heeft op dat moment even meer vooruitzichten voor je in de tas. We genieten dus vooral van het moment, van de improvisaties die geregeld worden gevraagd en zijn stand-by voor de toekomst.
Het ergste rot-werkwoord voor pleegkinderen kennen we inmiddels wel, dat is verlaten. In alle mogelijke en onmogelijke verbanden, betekenissen en gradaties. Ze zien het doen door volwassen intimi, zijn er in meerdere of mindere mate slachtoffer van en zullen de kunst naar we moeten vrezen zelf ook oppikken. We hebben dan ook bepaald weinig respect voor de hedendaagse manier van relaties aanknopen en verbreken. Van alle rottigheid in de pleegzorg is meer dan 90% terug te voeren op relationele problemen. In dat verband een heel interessant verhaal over een langlopend onderzoek in een westers land. Er werden 100 stellen gevolgd waarvan er 50 hun relatie verbraken en 50 vochten voor behoud van hun relatie. Vijf jaar later bleken alle mensen uit dat onderzoek gemiddeld even gelukkig. Anders gezegd, een nieuwe relatie bleek niet meer geluk te brengen en vechten voor behoud loont. Met dien verstande dat de kinderen van de vechters zeker beter af zullen zijn geweest.
Maar dat laatste is mijn conclusie, dat zat niet in het onderzoek.
