Religie is schizofreen

elVerdito stuurde via de submit de volgende column in:

Wat is nu precies religie? Een onderwerp waar je veel kloppende en nog veel meer niet kloppende stellingen op kan loslaten. Soms hoor je wel eens iemand roepen dat religie een sociaal geaccepteerde vorm van geestesziekte is. Dat klinkt behoorlijk asociaal, maar wanneer je bedenkt dat zelfs iemand als Richard Dawkins dit soort dingen in z’n boeken zet, dan is het misschien wel iets om even bij stil te staan. Niet te lang, want ik wil dit stukje vanavond nog af hebben. Laten we eens gaan grabbelen in de grabbelbak met psychoses. Wat haal ik er uit? Geen groene bal, maar: schizofrenie. Daar gaan we een stelling op loslaten: zou je religie als geheel, schizofreen kunnen noemen? En zo ja, is dit terecht? Volgens het handboek DSM IV, dat de criteria voor verschillende psychologische aandoeningen beschrijft, moet een aandoening voldoen aan een aantal criteria, voordat we met de constatering "schizofreen" kunnen aankomen. Laten we deze criteria eens één voor één bekijken en die loslaten op religie.

Wanen.
Dit criterium laat een duidelijkheid niets te wensen over: waar!
Religieuzen zijn er van overtuigd, nee; WETEN dat er een God bestaat. Geen discussie mogelijk. Het enige bewijs wat ze hiervoor hebben zijn verhalen uit oude boeken, een gevoel of verbondenheid met deze God en niet te vergeten een onlogische "verklaring" voor dingen die we niet begrijpen. En mocht het moment zich voordoen dat we dankzij wetenschap dingen opeens wèl begrijpen, dan roepen religieuzen dingen als "ketters" en "dat klopt niet, want hier staat geschreven". Dit zou je kunnen uitleggen als onredelijk vasthouden aan een niet kloppend wereldbeeld. Een waan dus. Dat Wanen zelf ook de goddelijke tegenstanders zijn van de Asen in de Noorse mythologie is overigens toeval. Ook de Wanen uit die mythologie zijn wanen.

Hallucinaties.
In het verleden zijn mensen bergen opgeklommen om met God of een hulpje van God te praten. Dit leverde de tien geboden èn de Koran op. Het enige bewijs voor deze gesprekken? De tien geboden en de Koran. Wanneer je tegenwoordig zou zeggen dat je onlangs een goed gesprek heb gehad met een engel genaamd Gabriël, dan sturen ze je naar huis met veel pillen en wordt je familie ingelicht, als je mazzel hebt. Wanneer je dit wat langer zou volhouden, dan heb je kans dat je betaalde zorg zich eindelijk gaat uitbetalen, mits je goed verzekerd bent. Maar vroeger ging dat dus niet zo. Toen geloofde men je blijkbaar gewoon. Tot de koning van Frankrijk aan toe, die een boerenmeisje geloofde, wanneer ze zei te zijn gezonden door God om de Engelsen het land uit te schoppen. Waar God zich al niet druk om maakt! Verder zien mensen ook tegenwoordig nog regelmatig Maria- en Jezusverschijningen op gebouwen, in de koffieprut, in olie, wolken... Noem maar op.
Ook dit criterium voldoet vrij makkelijk.

Warrig spreken en denken.
Wel eens een priester horen brabbelen? Een Muezzin z'n schaapjes horen roepen? Als dat toch geen wartaal is! Ook in de kerk verteld men vaak verhalen, waar geen touw aan vast te knopen is. Om het nog maar niet over hun uitleg van de zogenaamde heilige drie-eenheid te hebben! Een normaal denkend mens begrijpt daar uiteraard helemaal niets van. Ook dit criterium is waar.
Ernstig ongeordend of katatoon gedrag.
Vanmiddag las ik een topic van een vrouw die om religieuze redenen zichzelf had uitgehongerd met de dood tot gevolg. Zelf noemde ze het "vasten om dichter bij God te komen", geloof ik. Nou, dat is gelukt. Dit lijkt me toch een vrij overtuigende vorm van katatoon gedrag. Maar je ziet het vaker. Men noemt het ook wel bidden: totaal geen contact meer met de aarde en alle aandacht volledig gericht op een man met een baard op een wolk. Onredelijkheid ten voeten uit. Op sommige periodes doen sommige mensen dit soms vaker op een dag; men zondert zich af, zoekt uit waar Mekka ligt en verteld men aan God hoe geweldig hij wel niet is. Ook dit kan ik alleen maar omschrijven als katatoon gedrag.
Weer een stelling bewezen! Dat gaat makkelijk!

Negatieve symptomen.
Het boekje waar ik deze wijsheden uit haal, deelt dit criterium op in drie symptomen.

Gevoelloosheid.
Wanneer je als kerk, zover buiten de maatschappij staat, maar wel eventjes bepaald dat volgelingen geen condooms mogen gebruiken, dan duidt dat op een sociale onbetrokkenheid die is verstoken van enige empathisch vermogen. Dat noem ik al snel gevoelloos, vooral omdat het vaak de probleemgebieden zijn, die zich iets van deze zelfbedachte wetjes aantrekken.

Alogia.
Religieus denken stompt af, houdt je vast in een patroon en voorkomt zelfstandig redeneren. Een verarmde denkwijze dus. Geblokkeerd voor andere feiten die niet passen binnen het religieuze leefpatroon en een vrij vlakke manier voor het benaderen van echte problemen. God's wegen zijn ondoorgrondelijk nietwaar?

Willoosheid.
Religieuzen laten zich zelden behandelen aan hun aandoening. Dit duidt duidelijk op een extreem gebrek aan motivatie. Verder is de wil van het respectievelijk boek vaak belangrijker dan de wil van de persoon. Je kan op zondag wel naar Lowlands willen, maar je gaat "gewoon" naar de kerk en zal op zondag geen arbeid verrichten. Zou een almachtig wezen zich daar echt zo druk om maken?

Dit ging behoorlijk makkelijk! Voortaan kunnen we dus stellen: religie is een vorm van schizofrenie! Wat gaan we hier mee doen!? Laten we de religieuzen met iets meer begrip benaderen: ze kunnen er weinig aan doen, aan deze aandoening. Schizofrenie is namelijk zeer lastig te behandelen, als het al niet onmogelijk is. Het valt goed te onderdrukken met middelen als Haldol en Risperdal, laten we ze daarin sponsoren en ze niet meer in een kabinet zetten; stress helpt niet wanneer je lijdt aan schizofrenie.